HTS Kayıtları ve Etkin Pişmanlık Yargı Kararlarında Nasıl Değerlendiriliyor?
12.06.2025 14:38
Ceza yargılamasında delil niteliği taşıyan unsurların sınırları, Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi kararları doğrultusunda zamanla daha belirgin hâle geliyor. Özellikle suç örgütü yargılamalarında sıkça gündeme gelen HTS (haberleşme tespit) kayıtlarının delil olarak yeterliliği ile etkin pişmanlık hükümlerinin hangi suçlarda uygulanıp uygulanamayacağı, yüksek yargı kararları ışığında netleşiyor. Bu haber, ilgili Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi kararlarından elde edilen bilgiler doğrultusunda, HTS kayıtlarının ve etkin pişmanlık hükümlerinin ceza yargılamasındaki konumunu ayrıntılı şekilde inceliyor.
HTS Kayıtları Nedir?
HTS (Historical Traffic Search) kayıtları; bir cep telefonu hattının, belirli bir zaman aralığında kimlerle, ne zaman ve ne kadar süreyle iletişim kurduğunu teknik olarak gösteren verileri içeriyor. Bu kayıtlar; görüşmenin içeriğini, kim tarafından başlatıldığını veya konuşmanın neyle ilgili olduğunu içermiyor. Yalnızca zaman, tarih, görüşme süresi, görüşülen numara gibi teknik bilgileri sunuyor.
Bu kayıtlar savcılıklar tarafından alınan mahkeme kararlarına dayanarak operatörlerden temin edilmekte ve suç şüphesi altındaki kişiyle diğer şahıslar arasında bir temas olup olmadığını ortaya koymak amacıyla kullanılıyor.
Yargıtay Kararlarında HTS Kayıtlarının Delil Niteliği
HTS kayıtlarının delil niteliği Yargıtay kararlarında açık bir biçimde sınırlandırılıyor. Yargıtay’a göre HTS kayıtları tek başına mahkûmiyet için yeterli kabul edilmiyor.
Karar Örnekleri
Yargıtay 20. Ceza Dairesi, 21.01.2016, E.2015/1663, K.2016/271: Bu kararda, sanık hakkında sadece HTS kayıtlarına dayanılarak hüküm kurulmasının hatalı olduğu belirtiliyor, söz konusu kayıtların içerik sunmaması nedeniyle kuşku sınırını aşan delil teşkil etmediği gerekçesiyle hüküm bozuluyor.
Yargıtay 16. Ceza Dairesi, E.2017/1809, K.2017/5155, 26.10.2017: Örgüt üyeliği suçlamasıyla yargılanan sanığın, örgüt mensubu olduğu iddia edilen kişilerle HTS kaydı üzerinden yapılan iletişim tespitleri mahkûmiyet için yeterli görülmüyor. Yargıtay, bu tespitlerin örgütsel hiyerarşi ve organik bağ açısından yetersiz olduğunu belirtiyor.
Yargıtay 16. Ceza Dairesi, E.2019/2397, K.2021/1977, 08.03.2021: Sanığın adına kayıtlı hattın kullanılıp kullanılmadığı, HTS verilerinin çapraz kontrolüyle açıklığa kavuşturulmadan karar verilmesi usul hatası sayılıyor ve hüküm bu nedenle bozuluyor.
Anayasa Mahkemesi, 08.03.2023 tarihli bireysel başvuru kararı: HTS kayıtlarının tek delil olarak kullanılması nedeniyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine hükmediliyor. AYM, kişinin savunmasının alınmadan HTS kayıtlarıyla mahkûm edilmesinin, adil yargılanma ilkesine aykırı olduğunu değerlendiriyor.
HTS Kayıtlarıyla İlgili Değerlendirme
Kararlarda ortak olan vurgu, HTS verilerinin sadece iletişimin varlığını ortaya koyduğu, içerik sunmadığı ve tek başına bir kişiyi mahkûm etmek için yeterli olmadığı yönünde gelişiyor. Bu nedenle, HTS verilerinin mahkûmiyet için kullanılabilmesi, ancak başka maddi delillerle desteklendiğinde mümkün olabiliyor. Özellikle suç örgütü davalarında, örgüt içi hiyerarşik bağın, görev paylaşımının ve örgütsel faaliyetlerin ortaya konması HTS kayıtlarının ötesinde delil gerektiriyor.
Etkin Pişmanlık Nedir?
Etkin pişmanlık, suç işlendikten sonra kişinin pişmanlık göstererek adli makamlara bilgi vermesi, suçun ortaya çıkmasına veya örgütün çökertilmesine yardımcı olması hâlinde cezada indirim veya cezasızlık sağlayan bir ceza hukuku kurumunu ifade ediyor. Türk Ceza Kanunu’nda bazı suç türleri için özel olarak düzenleniyor.
Suç Örgütü Suçlarında Etkin Pişmanlık Uygulaması
TCK Madde 221/4: Bir örgüte üye olan kişinin, yakalandıktan sonra örgütün yapısı, faaliyetleri ve diğer üyeleri hakkında bilgi vermesi durumunda cezasında 1/3 ila 3/4 arasında indirim uygulanabiliyor. Yargıtay, failin etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilmesi için öncelikle örgüt üyesi olduğunu kabul etmesini ve örgütten ayrıldığını beyan etmesini şart koşmaktadır.
Karar Örnekleri
Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 21.12.2021, E.2020/347, K.2021/653: Örgüt üyeliğinden yargılanan sanığın verdiği bilgilerin örgütü çökertmeye elverişli olması dikkate alınarak etkin pişmanlık hükümleri uygulanıyor.
Yargıtay 3. Ceza Dairesi, E.2021/2513, K.2021/9474: Sanığın samimi beyanları ve örgütün çözümüne katkısı nedeniyle etkin pişmanlık indirimi uygulanıyor; ancak sanığın örgüt içindeki pozisyonu da dikkate alınarak indirim oranı sınırlı tutuluyor.
Bu kararlar, suç örgütü davalarında sanığın bilgi vermesi durumunda etkin pişmanlıktan yararlanabileceğini ve bu kurumun önemli bir yargılama enstrümanı olduğunu gösteriyor.
Rüşvet ve İhaleye Fesat Suçlarında Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık hükümleri, her suç tipi için geçerli olmuyor. Bazı suçlar için özel kanuni düzenleme gerekiyor.
TCK Madde 254 – Rüşvet Suçu: Bu maddeye göre, rüşvet suçuna karışan kişi, soruşturma başlamadan önce yetkili makamlara durumu bildirirse cezadan muaf tutulabiliyor. Bu durum sadece bildirim yükümlülüğünün eksiksiz yerine getirilmesi halinde geçerli oluyor.
İhaleye fesat karıştırma (TCK 235) suçunda ise etkin pişmanlık hükümleri yer almıyor. Bu nedenle sanıklar, pişmanlık gösterip işbirliği yapsalar dahi, kanunen bu tür bir indirimden faydalanamıyor.
Yargıtay Görüşü
Yargıtay içtihatlarında, bu suçlar açısından etkin pişmanlık uygulanamayacağı sıkça vurgulanıyor. Zira kanunda böyle bir düzenleme bulunmadığı sürece, sanığın pişmanlığı veya iş birliği cezada indirim yapılmasına neden olmuyor.
Sonuç
Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi kararlarına göre;
HTS kayıtları, bir kişiyi suç örgütüne üye olmakla veya herhangi bir suçla itham etmek için tek başına yeterli olmuyor. Ancak başka delillerle desteklendiğinde hükme esas alınabiliyor.
Suç örgütü davalarında, etkin pişmanlık önemli bir ceza indirimi mekanizması olarak karşımıza çıkıyor. Ancak bunun uygulanabilmesi için sanığın yakalandıktan sonra örgütün yapısı ve faaliyetleri hakkında gerçek, eksiksiz ve samimi bilgi vermesi gerekiyor.
Rüşvet ve ihaleye fesat gibi suçlarda, etkin pişmanlık hükümleri ya yok oluyor ya da çok sınırlı kalıyor. Bu suçlarda iş birliği ceza indirimi sağlamıyor, yalnızca bazı durumlarda cezasızlık söz konusu olabiliyor (örneğin rüşvetin soruşturma başlamadan önce resmî makamlara bildirilmesi hâlinde).
Yargı içtihatları doğrultusunda, hem delil değerlendirmesi hem de etkin pişmanlık uygulamaları açısından hukuki güvenceler ve sınırlar netleşiyor. Ceza muhakemesinde adil yargılama ve ispat yükümlülüğünün doğru şekilde yerine getirilmesi için HTS kayıtları ve etkin pişmanlık ifadeleri her zaman diğer delillerle birlikte değerlendiriliyor.